May 10th, 2018 → 6:09 pm @ Aris Aristidou
Η πόλη της Λευκωσίας κατέστη μια μοιρασμένη, αδιέξοδη πόλη μετά την εισβολή ενώ δέχτηκε πολλούς εκτοπισθέντες και τεράστια πίεση στις υφιστάμενες υπηρεσίες. Με την αναβάθμιση των οδικών προσβάσεων, που απέμειναν, η διακίνηση προς και από την πόλη γίνεται τώρα σχετικά ομαλά παρά τη συγκέντρωση τόσου επιπλέον πληθυσμού στις Ε/Περιοχές. Η Λευκωσία θα ήταν μια πλήρως αποκλεισμένη πόλη αν τότε δεν προχωρούσε η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας- Λεμεσού και στη συνέχεια των άλλων οδικών προσβάσεων τετραπλής κυκλοφορίας. Δυστυχώς δεν είχαν τα ίδια θετικά αποτελέσματα όλες οι ενέργειες που έγιναν για την ομαλή κυκλοφορία τροχοφόρων εντός της πόλης. Βασικό εμπόδιο υπήρξε μέχρι σήμερα η παρεμπόδιση της κυκλοτερούς κι εγκάρσιας κυκλοφορίας γύρω από και κατά μήκος του βασικού πυρήνα της Λευκωσίας λόγω της παρουσίας των ξένων στρατευμάτων εισβολής.
Με βάση τις οδικές μελέτες που έγιναν για προσωρινή αντιμετώπιση της κατάστασης, ελήφθησαν διάφορα μέτρα κι έγιναν διάφορα έργα, όπως η εισαγωγή ενός γενικού συστήματος μονοδρόμησης στο κέντρο, η διαπλάτυνση οδών, όπου ήταν δυνατό, η διάνοιξη πολλών οδικών κόμβων για διευκόλυνση της διοχέτευσης της τροχαίας κίνησης προς όλες τις κατευθύνσεις, η κατασκευή μεγάλου μήκους παρακαμπτηρίων αρτηριών κ.ά. Ολοκληρωτική ήταν η αποτυχία μας στις πολυσχιδείς προσπάθειες που έγιναν για αναβάθμιση του συστήματος δημόσιων μεταφορών επιβατών και υποκατάσταση του ιδιωτικού αυτοκινήτου κι εδώ.
Κι όμως, παρά το ‘μοίρασμα’ της Λευκωσίας που επέφερε η εισβολή, έγιναν πολλές προσπάθειες για ενιαία ανάπτυξή της εν αναμονή και προς υποβοήθηση της επίλυσης του Κυπριακού και λειτουργίας της ως Πρωτεύουσας της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως πριν από το 1974. Πρέπει να ομολογήσω ότι κι οι δυο πλευρές εργάστηκαν και συνεργάστηκαν προς αυτή την κατεύθυνση με αποκορύφωμα τη συμφωνία για διάνοιξη των οδοφραγμάτων το 2008. Θα αναφερθώ στη συνέχεια στην περίοδο δημαρχίας των Λέλλου Δημητριάδη/Μουσταφά Ακκιντζί, όπου έγινε πολύ σημαντική πρόοδος στο θέμα αυτό κι άνοιξε ο δρόμος για ακόμη πιο συστηματικές δράσεις στο μέλλον.
Ένα από τα έργα που ξεκινήσαμε πριν από την εισβολή ήταν η κατασκευή του αποχετευτικού Λευκωσίας, όπως ξεκίνησε ήδη στην Αμμόχωστο. Για να γίνει κατορθωτή η αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμμάτων για γεωργικούς σκοπούς αποφασίστηκε η εγκατάσταση του σταθμού συγκέντρωσης/επεξεργασίας τους στη Μιά Μηλιά. Κι ενώ όλα προχωρούσαν ομαλά η κατάληψη της περιοχής από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής ήγειρε θέμα αναζήτησης άλλου χώρου για το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμμάτων. Πέραν του ό,τι οι άλλες λύσεις δεν εξυπηρετούσαν τον πιο πάνω σκοπό ήταν πολύ πιο δαπανηρές. Μετά από συνεννόηση Λ. Δημητριάδη/Μ. Ακκιντζί με τη βοήθεια των ΗνΕθνών αποφασίστηκε να επαναρχίσουν οι εργασίες για τον σταθμό νοουμένου ότι όλα τα έξοδα ανέγερσης και λειτουργίας του θα τα αναλάμβανε το Συμβούλιο Αποχέτευσης Λευκωσίας και θα επεκτεινόταν το αποχετευτικό σύστημα στο Τ/Κ μέρος της Λευκωσίας μέχρι το ξενοδοχείο Σαράι. Ήταν στο σημείο αυτό που το Γραφείο Προγραμματισμού έδωσε τη λύση στα χρηματοδοτικά αδιέξοδα που δημιουργήθησαν. Η χρηματοδότηση των επιπλέον έργων περιλήφθηκε στο Χρηματοδοτικό Πρωτόκολλο της Ε.Ο.Κ. Για να αποφευχθούν τα λεπτά πολιτικά προβλήματα του ποιος δανείζεται και ποιος καταβάλλει τις δόσεις, εισηγηθήκαμε, κι έγινε δεκτό από την Κυβέρνηση, να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς χρηματοδότησης του μέρους εκείνου το ποσό της δωρεάς που περιείχε το Πρωτόκολλο. Κατά πάγια τακτική της Ε.Ο.Κ. αυτά περιείχαν ένα τέτοιο ποσό για σκοπούς επιχορήγησης του επιτοκίου του υπόλοιπου μέρους του δανείου. Με δική μας συμβουλή έγιναν τότε κι οι διευθετήσεις των πληρωμών προς την Τ/Κ πλευρά μέσω ειδικού λογαριασμού στην Κεντρική Τράπεζα, διευθετήσεις που, όπως αντιλαμβάνομαι, ακολουθούνται και για την παραχωρούμενη βοήθεια προς τους Τ/Κ από μέρους της Ε.Ε. μετά την ένταξη το 2004.
Μετά την επιτυχή κατάληξη του προβλήματος που δημιουργήθηκε με το αποχετευτικό, κατόπιν και πάλι συνεννοήσεων μεταξύ των δυο πλευρών, προχωρήσαμε σε διευθετήσεις με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Η.Ε. για την ετοιμασία ενός Γενικού Χωροταξικού Σχεδίου για τη Λευκωσία. Η ανάγκη ήταν προφανής. Εφόσον στόχος όλων ήταν η επανένωση της Πρωτεύουσας δεν θα έπρεπε στο μεταξύ να γίνονται μόνιμες διευθετήσεις για εξυπηρέτηση των κυκλοφοριακών ή άλλων αναγκών, είτε από τη μια είτε από την άλλη πλευρά, που θα καθιστούσαν προβληματική την μελλοντική επανένωση. Από την άλλη, οι αναφυόμενες ανάγκες έπρεπε να αντιμετωπιστούν κι η ζωή να συνεχιστεί όσο γίνεται πιο ομαλά. Αν τα έργα γίνονταν βάσει κάποιου Γενικού Σχεδίου τότε η απόκλιση από τις ανάγκες μιας μελλοντικά ενοποιημένης πόλης θα ήταν μικρή. Τέλος, η από κοινού επεξεργασία ενός Γενικού Σχεδίου κάτω από την επίβλεψη εμπειρογνωμόνων των Ην.Εθνών αναμενόταν ότι θα μπορούσε να βοηθήσει σταδιακά στην εξομάλυνση της έντασης σε κάποια σημεία. Πράγματι το Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο Λευκωσίας ολοκληρώθηκε με επιτυχία, βοήθησε, αλλού περισσότερο κι αλλού λιγότερο, προς τις πιο πάνω κατευθύνσεις κι αποτελεί σημείο αναφοράς για μια ενιαία ανάπτυξη στο χώρο της Λευκωσίας μελλοντικά. Θα κλείσω καλώντας τους αρμόδιους κι από τις δυο Πλευρές να συνεχίσουν τις προσπάθειες για επικαίρωση και πλήρη εφαρμογή του Γενικού Χωροταξικού Σχεδίου. Αυτή τη φορά θα μπορούσαμε να ζητήσουμε χρηματοδότηση από την ΕΕ. Υπάρχουν πολλά σχέδια και έργα, που θα μπορούσαν να προωθηθούν, που όχι μόνο θα συνδέσουν περισσότερο τις δυο περιοχές της Πρωτεύουσας αλλά και θα αναδείξουν τη Λευκωσία σε ένα διεθνές μεσαιωνικό μνημείο.