July 4th, 2016 → 10:06 am @ Aris Aristidou
Την περιοχή Αγίας Νάπας-Πρωταρά επισκεπτόμουνα συχνά μετά την εισβολή. Ήταν η εποχή που η Αγία Νάπα, ένα αποκομμένο ψαροχώρι, διέθετε μόνο κάποια ‘μπάγκαλος’ του συγκροτήματος Νησί Μπιτς, που άρχισε να ανεγείρεται σε Κυβερνητική γη κατόπι μακροχρόνιας μίσθωσής της και δίπλα μερικά τουριστικά διαμερίσματα των πρωτοπόρων αδελφών Βάσου και Αδάμου Ιωάννου. Μοναδική πρόσβασή της ήταν ο χωριτικός δρόμος Παραλίμνι-Αγία Νάπα.
Με δανειοδότηση από την Τράπεζα Ανάπτυξης κτίστηκε το πρώτο ξενοδοχείο, το Βάσος Μπιτς κι ανακαινίστηκαν τα τουριστικά διαμερίσματα της οικογένειας Β. Ιωάννου. Ακολούθησαν κι άλλα ξενοδοχεία. Μεγάλη όμως ώθηση στην τουριστική ανάπτυξη της Αγ. Νάπας έδωσε η επιτυχεμένη εφαρμογή εκεί του σχεδίου επαναδραστηριοποίησης εκτοπισθέντων ξενοδόχων με κινητοποίηση και πάλι του μηχανισμού της Τράπεζας Ανάπτυξης.
Η ραγδαία ανάπτυξη της Αγίας Νάπας βοηθήθηκε από την αποκατάσταση του οδικού δικτύου της Ελεύθερης Αμμοχώστου και την απ’ ευθείας σύνδεσή της με το αεροδρόμιο Λάρνακας μέσω Ξυλοφάγου. Βελτιώθηκαν κι αναβαθμίστηκαν οι δρόμοι Λιοπέτρι-Παραλίμνι μέσω Σωτήρας και Παραλίμνι-Αγία Νάπα κι ο δρόμος Ξυλοφάγου-Δερύνειας. Ο νέος δρόμος Ξυλοφάγου-Αγία Νάπα κατασκευάστηκε, παρακάμπτοντας τις παραλιακές περιοχές και συνδέθηκε με τον Πρωταρά μέσω Κάβο Γκρέκο και αργότερα μέσω Παραλιμνίου για να αναβαθμιστεί ύστερα στο σημερινό αυτοκινητόδρομο.
Η τουριστική ανάπτυξη της Αγίας Νάπας συνεχίστηκε με την ανέγερση τουριστικών διαμερισμάτων μέσα στο χωριό και σχετικά μακριά από τη θάλασσα. Για να μεταβούν οι τουρίστες στην παραλία άρχισαν να χρησιμοποιούν το ποδήλατο με συνέπεια να παρατηρούνται συνωστισμός στο στενό παραλιακό δρόμο και καθημερινά δυστυχήματα, ορισμένα από τα οποία θανατηφόρα. Ζήτησα από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οίκησης να μελετηθεί κατά πόσο θα μπορούσαμε να διαχωρίζαμε τους διάφορους χρήστες (αυτοκίνητα, ποδήλατα, πεζούς). Παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του Τμήματος, ο δρόμος ανακατασκευάστηκε με αυτά τα χαρακτηριστικά κι έγινε πρότυπο για πολλά άλλα παραλιακά κυρίως μέτωπα (Πρωταράς, Λεμεσός, Κάτω Πάφος, Λατσί). Αναφορικά με την εκτέλεση του έργου αυτού αξίζει να αναφέρω τη συνεργασία που επέδειξε το Συμβούλιο Αγίας Νάπας, που ανέλαβε να συνάψει δάνειο από την τοπική Συνεργατική για χρηματοδότηση του έργου και να δεχθεί τη διευθέτηση που προτείναμε, ώστε η Κυβέρνηση να καταβάλλει το αναλογούν ετήσιο τοκοχρεωλύσιο ως πολεοδομικό έργο (η πρακτική αυτή χρησιμοποιήθηκε και βοήθησε τα μέγιστα στην εκτέλεση έργων Τοπικών Αρχών αλλά κι άλλων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων).
Μια άλλη πρακτική, που υιοθετήσαμε ήταν η εκτέλεση του έργου στο χρόνο που δεν υπήρχαν τουρίστες και η προσωρινή κάλυψη του εργοταξίου κατά την τουριστική περίοδο. Με τη μέθοδο αυτή το έργο ολοκληρώθηκε χωρίς κανένα κόστος στις τουριστικές διεργασίες της περιοχής, σε αντίθεση με την εκτέλεση πολύ αργότερα των έργων αποχέτευσης κι αναβάθμισης του παραλιακού δρόμου Λεμεσού, όπου θρηνήσαμε ακόμη κι απώλειες ζωών φιλοξενούμενών μας και δυσφημίστηκε η τουριστική αξία της Λεμεσού. Η θέση μας σ’ αυτό το θέμα ήταν ότι δεν πρέπει να κάνουμε κάτι που θα απόδιωχνε τους τουρίστες μακριά, γιατί θα αργήσουν να επιστρέψουν όπως τα πουλιά όταν ακούσουν μια τουφεκιά.
Στο γειτονικό Πρωταρά η κατάσταση ήταν η ίδια. Στην εποχή της εισβολής υπήρχε μόνο ένα ξενοδοχείο, το Περνέρα, στον ομώνυμο Κόλπο, που είχε χρηματοδοτήσει η Τράπεζα Ανάπτυξης. Πέραν της αποκατάστασης του οδικού δικτύου, το θέμα που θέσαμε επιτακτικά ήταν η ετοιμασία ενός πολεοδομικού σχεδίου με βάση το οποίο θα ρυθμιζόταν ορθολογιστικά η ανάπτυξη της περιοχής. Οι φυσικές ομορφιές της ήταν από μόνες τους αρκετές για να ελκύσουν τόσο επενδυτές όσο και παραθεριστές. Ήταν ακριβώς επιτακτική η ανάγκη να γίνει η ανάπτυξη που επερχόταν με τέτοιο τρόπο ώστε να διαφυλαχθούν και να αναδειχθούν ακόμη περισσότερο. Σαν Μέλος του Πολεοδομικού Συμβουλίου κατέβαλα εντονότατες προσπάθειες για να εισαχθεί ένα σύστημα αστικού αναδασμού, κατά το πρότυπο του αγροτικού αναδασμού, για να συγκεντρωθούν τα πολλά, μικρά και διάσπαρτα ιδιωτικά τεμάχια και να διευκολυνθεί έτσι η ορθολογιστική ανάπτυξη και να πεισθεί το Συμβούλιο Βελτιώσεως Παραλιμνίου να ετοιμαστεί κατάλληλο ρυθμιστικό πολεοδομικό σχέδιο. Δυστυχώς ούτε το ένα ούτε το άλλο έγινε. Μέχρι τελευταία δεν υπήρξε ενιαίο ρυθμιστικό σχέδιο με βάση το Νόμο για την περιοχή Πρωταρά παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες (Σχέδιο Άγγελου Δημητρίου, δεκαετία 1990). Τώρα τελευταία έγινε κατορθωτή η ετοιμασία ενός τέτοιου σχεδίου. Η έντονη δημόσια συζήτηση που ξέσπασε ήδη δεν είναι άσχετη με τις συνήθειες που επικράτησαν τόσα χρόνια, καθώς και την ‘άναρχη’ ανάπτυξη που συντελέστηκε στο μεταξύ.
Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε στη περιοχή ήταν η διαμάχη μεταξύ Παραλιμνίου-Αγίας Νάπας. Η διαμάχη αυτή μας δυσκόλευε στην προώθηση έργων που έπρεπε να αντιμετωπιστούν από κοινού (σκύβαλα, αποχετευτικό). Σαν αποτέλεσμα η Αγία Νάπα για πολύ καιρό συνέχιζε να καίει τα σκουπίδια της σε παραθαλάσσια τοποθεσία του Κάβο Γκρέκο προκαλώντας τα αισθήματα ξένων και ντόπιων επισκεπτών. Εκεί που μπορέσαμε ‘να εκβιάσουμε’ τη συνεργασία των δυο μερών ήταν στην περίπτωση κοινού αποχετευτικού συστήματος. Εάν οι δύο Δήμοι ήταν περισσότερο συνεργάσιμοι, πιστεύω ότι θα μπορούσαν να προσελκύσουν περισσότερη οικονομική και άλλη δραστηριότητα στην περιοχή (πχ δημιουργία Τεχνολογικού Πάρκου στο ‘πλατό’ μεταξύ Παραλιμνίου-Αγίας Νάπας).
Πέραν της βελτίωσης του οδικού δικτύου της Ελεύθερης Αμμοχώστου έγιναν σημαντικά έργα για εξυπηρέτηση της ανάπτυξής της. Μεταφέρθηκε νερό από το Νότιο Αγωγό για ενίσχυση της γεωργικής δραστηριότητας, ιδρύθηκε βιομηχανική περιοχή στο Λιοπέτρι, κτίστηκαν πρόσθετα σχολεία καθώς κι άλλα δημόσια κτίρια στο Παραλίμνι (νοσοκομείο, κ.ά.).
Δρ Ιάκωβος Αριστείδου