January 11th, 2018 → 5:47 pm @ Aris Aristidou
‘Όσο κι αν φαίνεται ουτοπιστικό κι άσκοπο, η πρώτη μελέτη/διερεύνηση που θα πρέπει να γίνει είναι κατά πόσο υπάρχει πιθανότητα οι Τ/Κύπριοι να πεισθούν να επιστρέψουν στα μέρη τους, από τα οποία ξεριζώθηκαν το 1974. Δυστυχώς εκείνη η εικόνα που περιέγραψε ο Άγγλος Διευθυντής της Στατιστικής Υπηρεσίας για την τελευταία Απογραφή Πληθυσμού επί αποικιοκρατίας, ότι ‘η κατανομή του μοιάζει με μια τάρτα όπου οι Ε/κυπριακές και Τ/κυπριακές σταφίδες είναι κατεσπαρμένες παντού’, καταφέραμε κι οι δυο πλευρές να καταστραφεί.
Εάν η διζωνικότητα σαν βάση λύσης του Κυπριακού είναι αναπόφευκτη, αφού δεν είναι δυνατό να εξαναγκάσουμε τους Τ/Κύπριους να πάνε πίσω στα σπίτια τους, θα πρέπει να δούμε τι θα χρειαστεί να αλλάξει στο Σύνταγμα του 1960 για να τη δεχτεί. Η δικοινοτικότητα ήταν από την αρχή στοιχείο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ίσως άν ανατρέξουμε στα δεκατρία σημεία που υπέβαλε ο Μακάριος το 1963 για αναθεώρηση του συντάγματος θα μπορούσε να έχουμε μια ΔΔΟ με το σωστό περιεχόμενο. Είναι η λύση που θα διασφαλίσει και τη συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ανατρέχοντας τα σημεία που ο Μακάριος υπέβαλε στις 30 Νοεμβρίου 1963 για να γίνει πιο λειτουργικό το σύνταγμα, υπάρχουν ιδέες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαμόρφωση προτάσεων για έξοδο από τα σημερινά αδιέξοδα. Η ένταξη ολόκληρης της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη νέα μορφή της στην ΕΕ θα αποτελέσει ασφαλιστική δικλείδα για τη νομιμότητά της.
Υπέδειξα κι άλλοτε ότι η λύση ‘ΔΔΟ με το σωστό περιεχόμενο’ κατά κάποιο τρόπο είναι πολύ γνωστή στον Κυπριακό λαό με τη λύση Ζυρίχης-Λονδίνου, που εγκαθίδρυσε την Κυπριακή Δημοκρατία το 1960. Πέραν του νέου στοιχείου του εδαφικού διαχωρισμού, κατά τα άλλα μιλούμε και πάλι για την άσκηση εξουσίας από την Κεντρική/Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση καθώς και τις εξουσίες των δυο Συνιστωσών Ζωνών. Στα θέματα αυτά έπρεπε να έχουμε τεράστια εμπειρία από τις Συμφωνίες του 1960. Τί να υιοθετήσουμε και τί να αποφύγουμε.
Για το θέμα έγραφα: Προβληματιζόμενος πώς θα βγούμε από τα αδιέξοδα, που εδώ και πάρα πολλά χρόνια έχουμε μπει στο Κυπριακό κι ανησυχώντας λόγω των κινδύνων που μας περιβάλλουν είτε της παγίωσης της παρούσας κατάστασης είτε της διχοτόμησης της Νήσου, επανέρχομαι και πάλι στη διερεύνηση της λύσης με επάνοδο στις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Γνωρίζω ότι κι η διευθέτηση εκείνη επιβλήθηκε στους Ε/Κυπρίους κι έδινε υπερπρονόμια στο σύνοικο στοιχείο, πράγμα που οδήγησε πολύ σύντομα σε αδιέξοδα, που ανάγκασαν τον Μακάριο να υποβάλει προς συζήτηση τα 13 σημεία για αλλαγές στο Σύνταγμα. Μήπως τώρα είναι καιρός να τα θέσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων λαμβανομένων, βεβαίως, υπόψη των εξελίξεων έκτοτε’;
Εφόσον κριθεί αναπόφευκτη η διζωνικότητα, οι δυο ζώνες που θα καθοριστούν με αντικειμενικά κριτήρια, θα είναι σαν δυο Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα πάρουν την θέση των δυο Κοινοτήτων στο Σύνταγμα του 1960. Στο νέο σύνταγμα της ΔΔΟ θα μπορούσαμε και πάλι να έχουμε Πρόεδρο Ε/Κύπριο κι Αντιπρόεδρο Τ/Κύπριο, που θα είναι ταυτόχρονα οι επικεφαλής της Προϊσταμένης Αρχής των αντίστοιχων δυο Τοπικών Αρχών. Ασφαλώς θα καταργηθεί το δικαίωμα αρνησικυρίας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας θα αντικαθιστά τον Πρόεδρο όταν απουσιάζει ή όταν δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του. Ο Έλληνας Πρόεδρος της Βουλής και ο Τούρκος Αντιπρόεδρος να εκλέγονται από όλα τα Μέλη της Βουλής. Ο Αντιπρόεδρος της Βουλής να αντικαθιστά τον Πρόεδρο της Βουλής όταν απουσιάζει ή όταν δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του. Να καταργηθεί η χωριστή πλειοψηφία που απαιτείται από το Σύνταγμα για την ψήφιση συγκεκριμένων νόμων (δηλαδή εκείνων που αφορούσαν θέματα φορολογίας, δήμων και εκλογών). Να ενοποιηθεί το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. Να καταργηθεί ο διαχωρισμός των δυνάμεων για την τήρηση του νόμου και της τάξης σε Αστυνομία και Χωροφυλακή. Να καθορίζεται διά νόμου ο αριθμός των Δυνάμεων Ασφαλείας, αφού μέχρι τότε η αύξηση ή η μείωσή τους εναπόκειτο σε απόφαση του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Να τροποποιηθεί με βάση την αναλογία πληθυσμού η κατανομή των θέσεων στη Δημόσια Υπηρεσία και τις Δυνάμεις Ασφαλείας. Να μειωθούν από δέκα στα πέντε τα μέλη της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας για να είναι πιο ολιγομελές και ευέλικτο Σώμα. Να λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία όλες οι αποφάσεις της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας.
Οι Κοινοτικές Συνελεύσεις, οι οποίες είχαν την αρμοδιότητα κυρίως για θρησκευτικά, εκπαιδευτικά, μορφωτικά και άλλα θέματα να μετατραπούν σε κοινοτικά συμβούλια των δυο Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά να γίνει προσπάθεια να αποφευχθούν οι δυσλειτουργίες που δημιουργούνταν τότε λόγω της διάσπασης των αρμοδιοτήτων μεταξύ κοινοτικών συνελεύσεων και κρατικών υπηρεσιών.
Προσπάθησα κατά καιρούς να παρουσιάσω κάποιες ιδέες, που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν σε μια αποδεκτή λύση του Κυπριακού. Τώρα, εάν η Τουρκία, που έχει το πάνω χέρι στο θέμα, θα συγκατένευε επίσης, είναι άλλο θέμα. Είναι η πεποίθησή μου ότι έχουν δημιουργηθεί σήμερα κάποιες διεθνείς και περιφερειακές συνθήκες, όπως και στο εσωτερικό, που μπορούν να ‘πιέσουν’ την Τουρκία για λύση του Κυπριακού. Είναι εδώ που θα μπορούσε η δική μας πλευρά να επενεργήσει συστηματικά. Οπουδήποτε υπάρχουν δικές μας δυνάμεις θα πρέπει να τους ζητηθεί να δραστηριοποιηθούν ώστε να πειστεί η Τουρκία να επιδείξει την αναγκαία βούληση και διάθεση.