January 12th, 2016 → 10:19 am @ Aris Aristidou
Η Χερσόνησος του Ακάμα αποτελεί το μεγαλύτερο αναπτυξιακό πλεονέκτημα που διαθέτει η ΒΔ περιοχή της Κύπρου, με τις καταπληκτικές φυσικές ομορφιές, τους θρύλους και τις παραδόσεις της. Η αξιοποίηση του κεφαλαίου αυτού θα εξαρτηθεί από τον τρόπο διαχείρισης του δάσους Ακάμα. Η πρώτη μου επαφή με την περιοχή έγινε όταν γνωστός επιχειρηματίας με ειδικά συμφέροντα στον Ακάμα με επισκέφθηκε στο Γραφείο μου, σχεδόν αμέσως μετά την εισβολή, για να μου εισηγηθεί τη γεωργική αξιοποίηση της γης γύρω από τη Φοντάνα Αμορόζα με τη διενέργεια διατρήσεων και τη διάνοιξη ομαλής πρόσβασης προς το χώρο μέσω των Λουτρών της Αφροδίτης. Επειδή τότε βρισκόμαστε ακόμη στο στάδιο της καμπάνιας ‘ούτε σπιθαμή γης να μείνει ακαλλιέργητη’, μετά την απώλεια της Μεσαορίας και της Μόρφου, ζήτησα από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης να μου επιβεβαιώσει την ύπαρξη υπογείων αποθεμάτων νερού για άντληση μαζί με την καταλληλότητα της εν λόγω γης για γεωργικούς σκοπούς κι από το Τμήμα Δημοσίων Έργων να μελετήσει και εκτιμήσει το κόστος της οδικής σύνδεσης της περιοχής. Το όλο εγχείρημα δε διερευνήθηκε περαιτέρω, όταν διαφάνηκε ότι οικονομικά επρόκειτο για ένα ασύμφορο έργο και περιβαλλοντολογικά ο Ακάμας έχρηζε ιδιαίτερης προσοχής. Όμως είχε ένα καλό αποτέλεσμα. Έγινε γνωστό το μεγάλο θέμα του Ακάμα, που μέχρι τότε μόνο μερικοί ρομαντικοί λάτρεις της κυπριακής φύσης γνώριζαν.
Λίγο καιρό αργότερα το θέμα επανήλθε υπό τις σωστές του διαστάσεις αυτή τη φορά, ως μέγα περιβαλλοντολογικό ζήτημα. Συζητούσαμε στην Επιτροπή Προγραμματισμού πώς θα συνδέσουμε το δρόμο Κάτω Πάφου-Κόλπου των Κοραλλίων-Αγίου Γεωργίου Πέγειας και το δρόμο Πόλης-Λατσιού. Μπροστά μας είχαμε πολλές τεχνικές λύσεις. Οι Γάλλοι εμπειρογνώμονες, που ήρθαν αμέσως μετά την Ανεξαρτησία για να μελετήσουν τις δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης, στην Έκθεσή τους-γνωστή ως The French Report-ήθελαν την κατασκευή ενός γραφικού παραλιακού δρόμου ολόγυρα της Κύπρου.
Το θέμα τελικά δεν ήταν τόσο απλό, γιατί ήταν συνδεδεμένο με τη διαχείριση του Εθνικού Πάρκου Ακάμα. Ζητήσαμε από το κατ’ εξοχήν αρμόδιο για χωροταξικό και φυσικό προγραμματισμό Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως να ετοιμάσει σχέδιο για τον Ακάμα. Mε τη συνεργασία όλων μας ετοιμάστηκε το πρώτο εμπεριστατωμένο Σχέδιο. Όπως συνήθιζα σε τέτοιες περιπτώσεις, όργωσα το δάσος και την περιοχή απ’ άκρου σε άκρο. Ήθελα να ξέρω κάθε πλαγιά, κάθε ρεματιά, κάθε παραλία, κάθε τοποθεσία, κάθε μύθο, κάθε λουλούδι και κάθε είδος θάμνου και φυτού. Περπάτησα την περιοχή, τη διέσχισα με αυτοκίνητο, την θαύμασα από την θάλασσα. Πριν αποχωρήσω από το Γραφείο Προγραμματισμού το 1988 υπήρχε έτοιμο Σχέδιο Ακάμα. Παρόλο που μετά έγιναν πρόσθετες μελέτες από τη Διεθνή Τράπεζα κι άλλους, έγιναν συζητήσεις κι ελήφθησαν αποφάσεις, πιστεύω ότι τότε χάθηκε το momentum που δημιουργήθηκε και που θα μπορούσε να είχε δώσει τη λύση.
Η βασική ιδέα αξιοποίησης του Ακάμα συνίσταται στη συντήρηση/ανάπτυξή του και τη λειτουργία του σαν εθνικού πάρκου. Τα κύρια στοιχεία είναι η οριοθέτηση, διαμόρφωση και ο καθορισμός του καθεστώτος λειτουργίας του κι η ανάπτυξη των γύρω χωριών με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται κι οι κάτοικοι και το πάρκο. Ξεκινώντας από το πρώτο, τα όρια του πάρκου πρέπει να περιλαμβάνουν την έκταση που περιέχει τα φυσικά στοιχεία που θέλουμε να διατηρήσουμε. Ταυτόχρονα θα πρέπει να γίνει ανάλογη πρόνοια για παραχώρηση αρκετών περιθωρίων ανάπτυξης γύρω από τα χωριά χωρίς να χάσουν το χαρακτήρα τους. Η ανάπτυξη στα χωριά είναι το κλειδί κι η δημιουργία του πάρκου θα είναι η γενεσιουργός αιτία αυτής της ανάπτυξης. Οι ξένοι μπορεί να αποκτήσουν ιδιόκτητες κατοικίες ή να παραθερίζουν εκεί ή αλλού. Θα αναπτυχθούν όλες οι απαιτούμενες υπηρεσίες για τους επισκέπτες. Έτσι οι κάτοικοι των χωριών, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα συμμετέχουν στην οικονομική δραστηριότητα που θα δημιουργηθεί.
Τα καίρια θέματα είναι η μορφή της ανάπτυξης των χωριών κι οι διευκολύνσεις που θα δοθούν από τον Οργανισμό Διαχείρισης του Πάρκου: Η εφαρμογή ενός σχεδίου που θα έχει ως βάση την ανάπτυξη των χωριών της περιοχής, τη διασύνδεσή τους με τις παραλίες και το υπόλοιπο πάρκο με τη δημιουργία και λειτουργία συστημάτων ελεγχόμενης πρόσβασης προς αυτές, καθώς και τη παροχή διευκολύνσεων θαλάσσιων μπάνιων και αναψυχής σε καίρια σημεία του πάρκου. Σχηματικά θα έβλεπα τη δημιουργία ενός γραφικού οδικού δικτύου μεταξύ των χωριών και της θάλασσας, καθώς και των σημαντικών σημείων του δάσους, κι ενός λειτουργικού συστήματος διακίνησης επισκεπτών (τραινάκια, ανοικτά μικρά λεωφορεία, ποδήλατα, πεζόδρομοι). Εκείνο που έχει σημασία είναι οι παραθεριστές κι οι επισκέπτες των χωριών να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης προς τις παραλίες και τα άλλα σημαντικά σημεία του πάρκου κι επιστροφής τους με γρήγορο, ασφαλή και απλό τρόπο. Για τις διάφορες κατηγορίες επισκεπτών θα υπάρχει ανάλογο ημερήσιο πρόγραμμα από το οποίο θα μπορούν να επιλέξουν. Το ίδιο ισχύει και για την ευρύτερη περιοχή.
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια θα γίνει προσπάθεια επίλυσης του πιο επίμαχου προβλήματος, εκείνου της ιδιωτικής γης που βρίσκεται ‘εγκλωβισμένη’ στο Δάσος Ακάμα. Μέρος αυτής θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τη δημιουργία ‘ελαφρών εγκαταστάσεων’ για εξυπηρέτηση των επισκεπτών, άλλη θα μπορούσε να ανταλλαγεί με γη στα ίδια τα χωριά ή αλλού και άλλη να απαλλοτριωθεί. Είμαι βέβαιος ότι οι ενστάσεις των κατοίκων θα απαμβλυνθούν όταν ξεκινήσουν τα έργα υποδομής.