July 14th, 2018 → 6:11 pm @ Aris Aristidou
Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε πρόσφατα τη σύσταση Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας με στόχο τη μελέτη των παραγόντων που επηρεάζουν την οικονομική ανάπτυξη, την συστηματική παρακολούθηση της ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας της οικονομίας και την εισήγηση στοχευμένων μέτρων πολιτικής. Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας αποτελεί τη μετεξέλιξη του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας, που ιδρύθηκε το 2013 και υλοποιεί τη σχετική Σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ για δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας, που θα πρέπει να καλύπτει όλο το φάσμα των θεμάτων που άπτονται της ανταγωνιστικότητας των Κρατών Μελών. Η Σύσταση προνοεί μεταξύ άλλων ότι τα Συμβούλια θα πρέπει να έχουν λειτουργική αυτονομία από οποιανδήποτε δημόσια αρχή. Όπως και τότε, έχουν επιστρατευθεί και τώρα αξιόλογοι οικονομολόγοι και ειδικοί με στόχο τη μελέτη των παραγόντων που επηρεάζουν την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα της οικονομίας και την υποβολή εισηγήσεων για το τι δέον γενέσθαι.
Η είδηση από μόνη της είναι εντυπωσιακή, όπως ήταν κι η ανακοίνωση του 2013! Ενώ στηρίξαμε πολλές ελπίδες τότε στο Συμβούλιο Εθνικής Οικονομίας μέσα στη λαίλαπα της οικονομικής κρίσης, οι προσδοκίες μας έμειναν μετέωρες. Κι αυτό δεν έχει να κάμει με τα πρόσωπα που το απάρτιζαν. Έχει πρωτίστως να κάμει με την ιδέα πάνω στην οποία στηρίχτηκε μια τέτοια απόφαση. Τη σύσταση ακόμη ενός Σώματος στο κενό. Δεν ξαίρω τί διαλαμβάνει ακριβώς η Σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ για δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας και κατά πόσο υπάρχουν κανόνες και περιορισμοί στη λειτουργία του μια και καλύπτει όλα τα θέματα που έχουν να κάμουν με την ανταγωνιστικότητα των Κρατών Μελών. Ούτε και τι σημαίνει ότι τα Συμβούλια θα πρέπει να έχουν λειτουργική αυτονομία από οποιανδήποτε δημόσια αρχή.
Η τελευταία σύσταση προφανώς έχει την έννοια της λειτουργίας του Συμβουλίου κατά τρόπο αντικειμενικό, που να εξυπηρετεί το καλώς νοούμενο γενικότερο συμφέρον κι όχι κομματικά ή ταξικά ή ειδικά συμφέροντα. Δεν έχει την έννοια της αποκοπής/απομόνωσης του Συμβουλίου από οποιανδήποτε Υπηρεσία, που ασχολείται εκ καθηκόντως με τα θέματα της ανάπτυξης και της παραγωγικότητας. Και δυστυχώς κάτι τέτοιο παρουσιάζεται συνέχεια από τότε που η διακυβέρνηση του Τόπου έγινε Κομματική υπόθεση. Όλες οι Κυβερνήσεις έχουν αναδειχθεί σε πρωταθλητές στην αναζήτηση τρόπων αξιοποίησης ημετέρων ή προώθησης κομματικών ιδεών ανεξάρτητα αν προωθείται το δημόσιο συμφέρον ή όχι.
Το φαινόμενο της ημετεροκρατίας χαρακτήριζε πάντα την Ανεξάρτητη Δημοκρατία της Κύπρου. Είναι σύμφυτο με το μικρό μέγεθος του Τόπου. Όμως ταυτόχρονα προωθήθηκαν κάποιες σημαντικές διευθετήσεις στη διακυβέρνηση που συνέβαλαν στη δημιουργία μιας βασικής κρατικής/δημόσιας υποδομής που βοήθησε και στην έξοδο της Χώρας από την κατάσταση της υπανάπτυξης του 1960 και στο ‘θαύμα’ της επαναδραστηριοποίησης της οικονομίας και της περίθαλψης των προσφύγων ύστερα από τη λαίλαπα της Τουρκικής εισβολής.
Η κομματοκρατία/ημετεροκρατία όμως παράγινε τις τελευταίες δεκαετίες την στιγμή που θα πρέπει να βάλουμε τα σωστά θεμέλια διακυβέρνησης, που απαιτεί και ο αγώνας της Κύπρου. Και για τα δυο θέματα, ανάπτυξη και παραγωγικότητα, έχουμε μεγάλη παράδοση σ’ αυτό τον Τόπο και πρέπει τώρα που εγέρθηκε το θέμα να ανατρέξουμε πίσω και να την αξιοποιήσουμε. Νωρίς από τη δεκαετία του 1960 προχωρήσαμε με τη δημιουργία του Μηχανισμού Προγραμματισμού/Συντονισμού για την ανάπτυξη και του Κέντρου Παραγωγικότητας για την προώθηση της παραγωγικότητας. Και οι δυο θεσμοί προσέφεραν σημαντικά στους τομείς τους μέχρι που κάποιες πολιτικές δυνάμεις διέλυσαν τον πρώτο ενώ δεν άφησαν το δεύτερο να ολοκληρωθεί για τον ρόλο για τον οποίο προορίζετο. Η πιο πάνω Σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ είναι μια καλή ευκαιρία να ξαναδούμε τα θέματα αυτά και να αξιοποιήσουμε τις Υπηρεσίες και τις εμπειρίες μας ασφαλώς μέσα στα πλαίσιά της. Μπορεί μάλιστα η δική μας εμπειρία να βοηθήσει και το έργο της.
Για την οικονομική και την ανάπτυξη γενικότερα από καιρό γίνεται λόγος για τη δημιουργία Υφυπουργείου Ανάπτυξης. Προσωπικά είχα και δημόσια υποστηρίξει την ιδέα. Ήταν τώρα η κατάλληλη ευκαιρία για να συσταθεί και να αξιοποιηθεί το πρώην Γραφείο Προγραμματισμού και νυν Γενική Διεύθυνση Ευρωπαικών Προγραμμάτων. Το Γραφείο ήταν πάντοτε υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έστω κι αν για τα καθημερινά θέματα συνεργαζόταν με τον Υπουργόν Οικονομικών. ‘Είπα του Υπουργού Οικονομικών να κυττάζει λίγο το Γραφείο Προγραμματισμού κι ενόμισε ότι είναι δικό του’, έλεγε πάντα αστειευόμενος ο Μακάριος, ‘το Γραφείο είναι δικό μου’. Όσον αφορά το υπό σύσταση Συμβούλιο της Οικονομίας κι Ανταγωνιστικότητας θα έχει μια υπηρεσία στην οποία να απευθύνεται για να επιτελέσει το έργο του. Υπενθυμίζω ότι ο Μηχανισμός Προγραμματισμού καθόλη την μακρόχρονη θητεία του ελειτούργησε με Συμβουλευτικές Επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν Ειδικοί από τον ιδιωτικό τομέα είτε για την ετοιμασία Πενταετών κι Έκτακτων Σχεδίων Ανάπτυξης είτε για επεξεργασία της πολιτικής σε κάθε οικονομικό τομέα. Ποτέ δεν εισηγείτο στο Υπουργικό Συμβούλιο κάποια ευρύτερη πολιτική σε οποιονδήποτε τομέα χωρίς να συμβουλευτεί τους ενδιαφερόμενους κοινωνικούς εταίρους και τους ειδικούς. Έτσι η ανασύσταση του Μηχανισμού Προγραμματισμού/Συντονισμού με τα νέα δεδομένα θα ικανοποιήσει και τη σύσταση του Ευρωπαικού Συμβουλίου αλλά και θα δώσει την ευκαιρία στο νεοδιορισθέν Εθνικό Συμβούλιο Οικονομίας και Παραγωγικότητας να επιτελέσει το έργο για το οποίο συστάθηκε. Μέσω της συνεργασίας αυτής μπορεί να επιστρατευτεί οποιαδήποτε άλλη Υπηρεσία, που έχει σχέση με την παραγωγικότητα.