Η έκδοση του «Οδοιπορικού της Ανάπτυξης της Κύπρου από την Ανεξαρτησία και μετά – Μαθήματα για το Μέλλον» έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό στην αυθεντική, επιστημονική και σφαιρική ανάλυση της αναπτυξιακής πορείας της Νήσου στις πολύ ταραγμένες πρώτες δεκαετίες του ανεξάρτητου βίου της. Η πορεία αυτή ήταν τελικά άκρως επιτυχής και καρποφόρα ώστε να χαρακτηριστεί από διεθνείς οικονομικούς κύκλους ως ‘μικρό οικονομικό θαύμα’, πριν και, ιδιαίτερα, μετά την εισβολή, και η Κύπρος να μπορέσει να ενταχθεί ως ισότιμο μέλος στην μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.
Η ανάλυση που επιχειρείται στο Οδοιπορικό είναι αυθεντική. Ο συγγραφέας στις πλείστες περιπτώσεις αναφέρεται στα δικά του βιώματα κατά την πορεία αυτή είτε από τη μακρά θητεία του επικεφαλής της κατεξοχήν αναπτυξιακής Κυβερνητικής υπηρεσίας, του Γραφείου Προγραμματισμού, είτε από την θέση του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Παιδείας, είτε από την θέση του Προέδρου ή Μέλους Διοικητικών Συμβουλίων πλείστων όσων δημόσιων Οργανισμών, είτε τέλος ως Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που παρατίθενται έγγραφα και στοιχεία από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα.
Το έργο μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μια επιστημονική πραγματεία στον τομέα της ανάπτυξης, ένα τομέα σχετικά παραμελημένο από την ακαδημαϊκή διδασκαλία και βιβλιογραφία. Η ενασχόληση των πανεπιστημιακών περισσότερο με θέματα μεγέθυνσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και τους συντελεστές της (growth/factors of growth), αλλά και η πολυπλοκότητα του θέματος ανάπτυξη (development), ήταν βασικά οι αιτίες. Το Οδοιπορικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους ακαδημαϊκούς σαν εγχειρίδιο της ανάπτυξης μια και αναλύει τις συσχετίσεις κι αλληλοεπιδράσεις των διαφόρων ενεργειών, που οδήγησαν στη ραγδαία ανάπτυξη μιας κατά τα άλλα υπανάπτυκτης οικονομίας. Περιγράφει τη διαδικασία απογείωσης μιας Χώρας προς αυτοπροωθούμενη ανάπτυξη και μάλιστα κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες και συμπληρώνει ένα πολύ μεγάλο κενό στην επιστημονική και τεκμηριωμένη ανάλυση της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας της κυπριακής δημοκρατίας.
Η έννοια της ανάπτυξης μιας χώρας αντιμετωπίζεται στο Οδοιπορικό, ως όφειλε, σφαιρικά. Η οικονομική πρόοδος κι η δημιουργία πρόσθετης υλικής παραγωγής δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι το μέσο, το απαραίτητο ίσως μέσο, για προώθηση κι επίτευξη πολλών άλλων σκοπών και στόχων, που όλοι μαζί συνθέτουν τα στοιχεία μιας αναπτυγμένης κοινωνίας. Το οδοιπορικό αναλύει ακριβώς αυτούς τους ευρύτερους στόχους ανάπτυξης, που επιχείρησε, κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες λόγω της εισβολής και ημικατοχής, να προωθήσει η κυβερνητική πολιτική. Πέραν της οικονομικής ανέλιξης, οι στόχοι αυτοί αναφέρονται στην κοινωνική και την πολιτιστική ανάπτυξη, την ισομερή κατανομή των ωφελημάτων της ανάπτυξης, την περιφερειακή αποκέντρωση, τη χωροταξική και πολεοδομική ρύθμιση, καθώς και τη διατήρηση του περιβάλλοντος, τον εκσυγχρονισμό των θεσμών και των διοικητικών μηχανισμών, κλπ.
Τέλος, η κριτική θεώρηση της σύνθετης αυτής αναπτυξιακής πορείας από το Οδοιπορικό δίνει πολλά παραδείγματα για τις πολιτικές που μπορεί να εφαρμοστούν τώρα και στο μέλλον για την περαιτέρω ανάπτυξη της Κύπρου.
Αντρέας Κλ. Σοφοκλέους
Kαθηγητής Επικοινωνίας και ΜΜΕ
Συμεών Μάτσης
Οικονομολόγος