May 10th, 2018 → 6:06 pm @ Aris Aristidou
Δεν είναι μόνο στα θέματα προγραμματισμού/συντονισμού του Κυβερνητικού έργου, που εγκαταλείψαμε διευθετήσεις που απέδωσαν καρπούς στον Τόπο, αλλά και στο εξίσου σοβαρό θέμα του εκσυγχρονισμού της Δημόσιας Υπηρεσίας(ΔΥ) συνεχίζουμε να πειραματιζόμαστε μέχρι σήμερα. Αντί να ενισχύσουμε το αρμόδιο Τμήμα, το Τμήμα Διοίκησης και Προσωπικού, για το έργο αυτό, η αρμοδιότητα αυτή ανατέθηκε στον Υφυπουργό παρά τω Προέδρω. Μέχρι εδώ κανένα πρόβλημα. Το Υφυπουργείο αυτό, που δεν έχει συγκεκριμένες δραστηριότητες, μπορεί να εποπτεύει οποιοδήποτε έργο προτεραιότητας κατ’ εντολή του Προέδρου. Σε τέτοιες ή ανάλογες περιπτώσεις (Επίτροπος Περιβάλλοντος, Επίτροπος Εθελοντισμού) πρέπει να μην παρακάμπτεται το αρμόδιο Τμήμα.
Όμως, με την Υπουργοποίηση του Υφυπουργού μάθαμε ότι ‘σύσσωμη’ η Μονάδα Διοικητικής Μεταρρύθμισης μετακόμισε στο Yπουργείο Εσωτερικών, που αντιμετωπίζει σωρεία προβλημάτων (διεκπεραίωση/έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας που εκκρεμούν, θέματα περιβαλλοντικά/πολεοδομίας/χωροταξίας, αποκομιδής/διάθεσης σκυβάλων, Τοπικών Αρχών κ.ά.). Ενόψη αυτών, το σημαντικότατο θέμα της μεταρρύθμισης της ΔΥ θα πρέπει να επανέλθει στο Τμήμα Προσωπικού, όπως τόνισα ξανά.
Ο εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Υπηρεσίας ήταν πάντοτε μέσα στις επιδιώξεις μας. Το Δεύτερο Πενταετές Σχέδιο Ανάπτυξης, 1967-1971, έθεσε ως στόχους, μεταξύ άλλων, την κατάργηση της γραφειοκρατίας, την εμφύσηση επιχειρηματικού πνεύματος και την προσέλκυση/διατήρηση στην υπηρεσία προσώπων με ψηλά προσόντα για την εφαρμογή φιλόδοξων προγραμμάτων ανάπτυξης. Βασικός στόχος ήταν η Δημόσια Υπηρεσία να καταστεί ο κύριος σύμβουλος της εκάστοτε Κυβέρνησης. Έτσι η Κυβέρνηση δεν θα χρειάζετο να προσφύγει στην εκμίσθωση των υπηρεσιών μεγάλου αριθμού συμβούλων (το κόστος των πρόσθετων συνεργατών/συμβούλων θα είναι της τάξης του €1.1εκ.το 2018).
Έκτοτε είχαμε κηρύξει πόλεμο κατά της γραφειοκρατίας είτε αυτή οφειλόταν στους ίδιους τους υπαλλήλους είτε στο σύστημα. Αναλάβαμε σταυροφορία μηχανογράφησης των κυβερνητικών εργασιών, υποστηρίξαμε ποικιλοτρόπως την επιμόρφωση των λειτουργών και την απλοποίηση των διαδικασιών. Κι εκεί που κατά καιρούς νομίζαμε ότι έγινε πρόοδος φαίνεται ότι το σύνδρομο του Σίσυφου επενεργεί και την ανατρέπει. Δεν είναι τυχαία που η ίδια η Ε.Ε. υιοθέτησε μια καινούργια δράση για πάταξη της γραφειοκρατίας στη Δημόσια Υπηρεσία. Είναι πρόδηλο ότι τα φαινόμενα αυτά δεν μόνο κυπριακά!
Το δίπτυχο πάνω στο οποίο εργαστήκαμε περιλάμβανε από τη μια τη δημιουργία μιας ικανοποιημένης Δημόσιας Υπηρεσίας κι από την άλλη την απαίτηση για ανιδιοτελή εργασία και παραδειγματικό ζήλο από πλευράς των υπαλλήλων. Είχα την ευκαιρία πολλές φορές να προβάλω αλλά και να ακολουθήσω στην πράξη τις θέσεις αυτές. Να βεβαιωθούμε ότι εξασφαλίζεται μια αξιοπρεπής διαβίωση για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους, όχι κατ’ ανάγκη με αυξήσεις μισθών, καθώς και ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας και να απαιτήσουμε από όλους πλήρη/αποδοτική αφοσίωση στην αποστολή τους.
Ένα θέμα που ενοχλούσε ιδιαίτερα ήταν η έλλειψη συντονισμού μεταξύ Τμημάτων. Όταν έπρεπε να γνωμοδοτήσουν περισσότερα από ένα Τμήματα, τότε, το θέμα χρόνιζε στα Κυβερνητικά Γραφεία. Το γεγονός αυτό μου το επισήμανε άγνωστός μου πολίτης, όταν λίγο μετά την εισβολή εκθείαζα από την τηλεόραση τα επιτεύγματα της ΔΥ στην περίπτωση της επαναδραστηριοποίησης. Η έρευνα που κάναμε έφερε στο φως κραυγαλέο το πιο πάνω πρόβλημα. Η αίτηση πήγαινε κι ερχόταν από Τμήμα σε Τμήμα για απόψεις, παρέμεινε για πολλές μέρες μέσα σε δίσκους εισερχόμενης/εξερχόμενης αλληλογραφίας μέχρι να έρθει η σειρά της ή να μεταφερθεί από το ένα γραφείο ή Τμήμα στο άλλο. Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της διαδικασίας γινόταν ακόμη πιο μεγάλη όταν κάποιος αρμόδιος λειτουργός ήθελε να δει επί τόπου την περίπτωση.
Εισηγήθηκα τότε την απλοποίηση της διαδικασίας. Όταν ένα Τμήμα παραλαμβάνει μια αίτηση να ανοίγει περισσότερους φακέλους και να στέλλονται ταυτόχρονα στα συναρμόδια Τμήματα. Εάν παρίσταται ανάγκη επιτόπιας επίσκεψης να γίνεται από κοινού για εξοικονόμηση χρόνου κι εξόδων. Τέλος τα Τμήματα θα συνέρχονται σε τακτή προθεσμία για να αποφασίζουν από κοινού επί των αιτήσεων που ήδη έχουν μελετήσει. Η εισήγηση έγινε δεκτή κι όπως μπορέσαμε να παρακολουθήσουμε εφαρμόστηκε με επιτυχία για αρκετό καιρό.
Το τι γινόταν στις περιπτώσεις των ξένων επενδύσεων/υπεράκτιων εταιριών ήταν τριτοκοσμικό! Οι ίδιοι οι ξένοι αιτητές ή οι δικηγόροι περιέφεραν τους φακέλους από γραφείο σε γραφείο για να πάρουν τις σχετικές εγκρίσεις/υπογραφές. Ζήτησα από την Κεντρική Τράπεζα, στην οποία απευθύνονταν τότε οι αιτήσεις, να τις στέλλει η ίδια στις αρμόδιες Υπηρεσίες, οι οποίες κι αντιπροσωπεύονταν σε μόνιμη επιτροπή υπό την προεδρία της. Η επιτροπή συνερχόταν κι εξέταζε όσες αιτήσεις είχαν μελετηθεί, ενώ ξεκαθάριζε θέματα άλλων. Έτσι λειτούργησε για πρώτη φορά η μονοθυριδική εξυπηρέτηση (one stop shop) στην Κύπρο. Τέλος, θα αναφερθώ στην περίπτωση του Τμήματος Μετανάστευσης, μια και αναφερθήκαμε στο Υπουργείο Εσωτερικών. Από προσωπική επίσκεψη στο Τμήμα το 1967, στην αίθουσα ‘εξυπηρέτησης’ του κοινού γινόταν το αδιαχώρητο: Πάρα πολύς κόσμος, καμιά σειρά προτεραιότητας, καμιά τάξη. Όλοι έτρεχαν προς τον πάγκο όταν έβγαινε κάθε τόσο ο κλητήρας για να φέρει ειδήσεις για κάποιους στο πλήθος και να πάρει αιτήσεις/διαβατήρια/χρήματα από όποιους αποδεικνύονταν καλύτεροι στο σπρώξιμο. Έκτοτε ζητούσα επίμονα από τους εκάστοτε Υπουργούς Εσωτερικών να φροντίσουν ώστε να μηχανογραφηθεί το Τμήμα και να υιοθετηθεί μια κόσμια σειρά εξυπηρέτησης. Για πολλά χρόνια η κατάσταση συνέχιζε να είναι η ίδια, πράγμα που προκάλεσε και την παρέμβαση της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί έκτοτε μετά τη μηχανογράφηση του Τμήματος και την αποκέντρωση που έγινε στην έκδοση η ανανέωση διαβατηρίων.