May 11th, 2016 → 11:29 pm @ Aris Aristidou
Έχω αναφερθεί κι άλλοτε στους δυο τρόπους διαχείρισης της οικονομίας μιας Χώρας, τον σταθεροποιητικό και τον αναπτυξιακό, τους οποίους αντιπροσωπεύουν από τη μια το Υπουργείο Οικονομικών κι η Κεντρική Τράπεζα (Νομισματική Αρχή) κι από την άλλη ο Μηχανισμός Προγραμματισμού/Συντονισμού της Ανάπτυξης, όπου υπάρχει. Κι οι δυο είναι εξίσου σημαντικοί για την ομαλή προς τα άνω πορεία μιας οικονομίας, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αντίστοιχα. Δυστυχώς στην πράξη επικρατεί συνήθως η βραχυπρόθεσμη άποψη με το δικαιολογητικό ότι είναι άμεση κι επείγουσα, σε σημείο που να παραγνωρίζεται εντελώς η μακροπρόθεσμη προοπτική. Δυστυχώς η ίδια νοοτροπία και πρακτική έχει υιοθετηθεί κι από την Ε.Ε. στη διαχείριση των οικονομικών θεμάτων της Ευρωπαικής Ένωσης και των Μελών της. Δεν είναι τυχαία η στενή συνεργασία της με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που αντιπροσωπεύει την σταθεροποίηση κι όχι με την Παγκόσμια Τράπεζα, που αντιπροσωπεύει την ανάπτυξη. Δυσκολεύεται κανένας στα διάφορα ευρωπαικά προγράμματα να βρει αναμεμιγμένη την τελευταία.
Από την αρχή της παρούσας κρίσης στην οικονομία της Ελλάδας κι αργότερα της Κύπρου η θέση μου ήταν ‘με Μνημόνιο ή χωρίς Μνημόνιο η ανάπτυξη είναι η λύση’. Ουσιαστικά εισηγήθηκα, τόσο στην μια όσο και στην άλλη περίπτωση, παράλληλα με την προσφυγή στον Ευρωπαικό Μηχανισμό Στήριξης για κάλυψη των άμεσων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, να ετοιμαστεί κι ένα έκτακτο πρόγραμμα επαναδραστηριοποίησης της οικονομίας. Τούτο θα εσήμαινε ότι πέραν της έκτακτης ρευστότητας που θα διαλαμβάνετο στο Μνημόνιο για τις τρέχουσες ανάγκες, θα υπήρχε κι ένα μικρό ποσό για την κάλυψη των αναγκών του Έκτακτου Σχεδίου. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να διατηρηθεί μια κινητικότητα ανάπτυξης, πράγμα το οποίο θα βοηθούσε πιο ανώδυνα και πιο σύντομα την έξοδο από την ύφεση: λιγότερη επιβάρυνση των πολιτών, μικρότερη ανεργία, σίγουρη και σύντομη έξοδος από τη δυσπραγία. Παρόλο που στην περίπτωση της Κύπρου τελικά αναφέρθηκε στο Μνημόνιο η ανάγκη επεξεργασίας κι εφαρμογής ενός τέτοιου Έκτακτου Σχεδίου, τίποτε δεν έγινε, όπως και σε άλλα θέματα, που είχαν μεγάλο διαρθρωτικό χαρακτήρα, όπως η εισαγωγή του ΓΕΣΥ. Κι ο λόγος είναι γιατί δεν συνδυάστηκαν με ένα πρόγραμμα παροχής χρηματοδότησής των, όπως έγινε στην περίπτωση της δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Κι όμως και τώρα, μετά την ‘έξοδό μας’ από το Μνημόνιο, δεν είναι αργά να επιδιώξουμε τη συμφωνία της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση ενός τέτοιου Σχεδίου. Όπως ανάφερα κι αλλού, η Ε.Ε. κι οι αρμόδιοι θεσμοί της είναι εν πολλοίς υπεύθυνοι για το κούρεμα των καταθέσεων, την παροχή ΕΛΑ για διάσωση τραπεζών κ.ά., που ανέλαβε να πληρώσει ο Κύπριος πολίτης. Και γι’ αυτά, αλλά και για να αρχίσουν επιτέλους να εργάζονται για μια πραγματική ευρωπαική ενοποίηση, θα πρέπει να επανέλθουν στην πρόνοια του Μνημονίου για ετοιμασία ενός Έκτακτου Σχεδίου Επαναδραστηριοποίησης της Κυπριακής οικονομίας. Εάν οι ίδιοι δεν μπορούν να βοηθήσουν να ετοιμαστεί ένα τέτοιο Σχέδιο, να ζητήσουν από την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων να συνεργαστεί με την Παγκόσμια Τράπεζα, που διαθέτει τεράστια πείρα στα θέματα αυτά, για το έργο αυτό. Είναι μια ευκαιρία οι Θεσμοί της Ε.Ε. να απαγγιστρωθούν από τον σταθεροποιητικό εναγγαλισμό του ΔΝΤ και να εισάξουν την αναπτυξιακή πτυχή στις οικονομικές τους δραστηριότητες.
Είναι ευπρόσδεκτη και προς την ορθή κατεύθυνση η πρόσφατη εξαγγελία της Κυβέρνησης για τη διάθεση προσεχώς κάποιων κονδυλίων από τον Κρατικό Προυπολογισμό για χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων και προγραμμάτων καθώς και άρση κάποιων επιβαρύνσεων που επιβλήθηκαν λόγω Μνημονίου. Κι από τις εξαγγελίες αυτές είναι καθαρό πως το Υπουργείο Οικονομικών είναι προσκολλημένο ακόμη στην σταθεροποίηση. Δεν είναι διατεθειμένο να λειτουργήσει με αναπτυξιακούς όρους. Αντιλαμβάνομαι τις ανησυχίες του, που προέρχονται από την ανάγκη για εξυπηρέτηση του μεγάλου δημόσιου χρέους, που ανάλαβε. Έχει μεγάλη σημασία για την οικονομία να είναι αξιόχρεη. Γι’ αυτό έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, επιπρόσθετα προς τις άλλες Υπηρεσίες του Υπουργείου και της Γενικής Λογίστριας. Όμως, πέραν της προσήλωσης στην εξοικονόμηση πόρων υπάρχει κι η πτυχή της αύξησης των εσόδων, όχι με την επιβολή νέων φόρων κι επιβαρύνσεων, αλλά από την αύξηση των οικονομικών δραστηριοτήτων και των εισοδημάτων.
Η δική μου εισήγηση είναι να απευθυνθούμε στην Τρόικα, που αντιλαμβάνομαι θα συνεχίσει να επιθεωρεί την μεταμνημονιακή κατάσταση της οικονομίας, να φροντίσει να ετοιμαστεί το Έκτακτο Σχέδιο Επαναδραστηριοποίησης, που εισηγήθηκε κάποτε, κατά προτίμηση με την Παγκόσμια Τράπεζα και την ΕΤΕ, και να αναλάβει την υποχρέωση να εισηγηθεί τρόπους χρηματοδότησης των έργων/ προγραμμάτων που θα βρεθούν βιώσιμα/κατάλληλα. Πέραν του συντονισμού των ευρωπαικών προγραμμάτων προς την Κύπρο και της ένταξής της σε άλλα (επενδυτικό πακέττο Γιούγκερ), η Τρόικα να φροντίσει να διατεθεί το υπόλοιπο από το αρχικό ποσό του Ευρωπαικού Μηχανισμού Στήριξης, που δεν χρησιμοποιήσαμε, για χρηματοδότηση του Έκτακτου Σχεδίου.
Εάν καταφέρουμε να υλοποιηθεί η πιο πάνω εισήγηση, που είναι εφικτή, πιστεύω ότι πολλά πράγματα θα αλλάξουν στον τρόπο της μέχρι τώρα λειτουργίας της Ε.Ε. προς όφελος και του θεσμού και των Κρατών-Μελών της. Η Ε.Ε. με την πρόσφατη παγκόσμια κρίση έχει επικριθεί κι απαξιωθεί ως θεσμός. Για να ορθοποδήσει χρειάζεται μια ριζική αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης της οικονομίας των Κρατών-Μελών. Θα πρέπει να συνεχίσει να θέτει νόρμες για την βραχυπρόθεσμη διαχείριση τους. Όμως, απαραίτητα θα πρέπει να δημιουργήσει κι ένα ολοκληρωμένο μηχανισμό προγραμματισμού της ανάπτυξης.